Problemen laten bij wie ze horen!

“Ik word mishandeld.”

Daarmee valt medewerker Roy bij vertrouwenspersoon Eva in huis. Zijn verhaal is ten hemel schreiend. Regelmatig wordt Roy in elkaar geslagen. Het gaat dan niet meer om een enkele blauwe plek, soms zijn de kneuzingen zo ernstig dat hij zich ziek moet melden om te herstellen. De mishandeling regeert zijn leven. Hij voelt zich nergens meer veilig.

De mishandeling vindt plaats door zijn vrouw in de thuissituatie. Roy vertelt Eva dat hij nu op zolder slaapt en soms in paniek wakker wordt vanuit de angst dat zijn vrouw het huis in brand zou kunnen steken en dat hij het huis niet meer levend kan verlaten. De belangrijkste reden dat hij bij haar blijft, is zijn dochtertje van drie. Hij moet er niet aan denken dat hij het risico loopt dat zijn dochtertje alleen bij zijn vrouw achterblijft. Tot nu toe heeft hij het idee dat zijn dochter niet wordt mishandeld, maar daar durft hij zijn hand niet voor in het vuur te steken. En in de toekomst sluit hij ook dat niet uit. Hij ziet zijn vrouw als dermate gewelddadig dat hij zelfs vreest, dat wanneer hij stappen onderneemt, dat dan de werkplek ook niet langer veilig is, noch voor hem, noch voor zijn collega's. Hij acht haar in staat om een vuurwerkbom in het bedrijfspand te gooien. Roy heeft al contact  gehad met Veilig Thuis. Dat was een fijn gesprek. Aangifte doen bij de politie is voor hem op dit moment nog een brug te ver. Mede omdat hij heeft begrepen dat de politie op dit moment nog niet veel kan doen. Dan moet er eerst een misdrijf hebben plaatsgevonden.

Roy heeft het ook met zijn leidinggevende besproken. Zij heeft ook doorverwijzingsmogelijkheden met hem besproken. Ook dit heeft niet tot verdere stappen geleid.

Eva is ten diepste begaan met Roy. Ze ligt er wakker van. Niet alleen vanwege de horrorfilm waarin Roy leeft, maar nog meer vanwege haar zorg voor zijn dochtertje. Krantenberichten en televisie uitzendingen over ernstig leed aan kinderen blijven als films door haar hoofd gaan. Met name het denkbare scenario dat velen van deze situatie op de hoogte zijn en niemand achteraf gezien iets heeft ondernomen is voor haar onverteerbaar. Zij vindt dat zij in de functie van vertrouwenspersoon de morele moed zou moeten tonen om dit soort catastrofes te voorkomen.

Eva heeft al vele doorverwijsmogelijkheden met Roy besproken: Veilig Thuis, blijf-van-mijn-lijf-huis, aangifte bij politie, bedrijfsarts, psycholoog…. Wat is er niet voorbij gekomen?
Het schijnt gemiddeld 12 pogingen te duren voordat iemand definitief bij een mishandelende partner weggaat.

Eva vraagt: is dit niet een misstand met een maatschappelijk belang en heb ik hier niet een verplichting om de vertrouwelijkheid te doorbreken?

Er is hier geen sprake van een misstand met maatschappelijk belang, zoals bedoeld in de Wet bescherming klokkenluiders. De dreiging dat de echtgenote ook de veiligheid van de werkplek in gevaar zou brengen, is ook niet ‘een redelijk vermoeden'. Dat je bang bent dat zoiets gebeurt is daarvoor onvoldoende. Je moet dan echte concrete aanwijzingen hebben die dat vermoeden onderbouwen. (Wanneer je in algemene zin twijfels hebt over of er sprake is van een (dreigende) misstand, leg het dan voor aan de afdeling advies van het Huis voor Klokkenluiders.)

Ik geef Eva erkenning op de gruwelijkheid en de ernst van deze situatie en daarnaast dat het zeer voorstelbaar is dat bij haar gevoelens van onmacht en morele verantwoordelijkheid strijden om voorrang. Dat het voorstelbaar is dat ze ten einde raad is en dat ze er heel goed aan heeft gedaan mij te bellen.
 

Wat is er aan de hand?

Het gaat hier om een privé probleem. Afgaande op het verhaal van de medewerker wordt deze thuis zwaar mishandeld door zijn vrouw. Hij durft geen stappen te zetten, zoals haar verlaten, uit angst voor de gevolgen. Vooral de gedachte dat zijn dochtertje dan gevaar zou kunnen lopen, jaagt hem angst aan.

Dit resulteert niet alleen in grote onveiligheid in de thuissituatie, maar er bestaat bij Roy ook de vrees dat dit in de toekomst ook veiligheid op de werkplek zou kunnen bedreigen.

Als vertrouwenspersoon ben je er voor ongewenste omgangsvormen en integriteit. In de basis ben je er niet voor privé- problemen, arbeidsconflicten, reorganisatie of hoge werkdruk. Ook daar zul je altijd wèl een luisterend oor bieden. Je biedt daarbij alle ruimte voor verhaal en emotie. Wanneer een medewerker nog behoefte heeft aan verdere, specifieke ondersteuning, dan neem je alle tijd om de doelen in kaart te brengen. Daarbij leg je de talrijke keuzemogelijkheden van doorverwijzen op tafel en bespreek je de voor- en nadelen ervan om een melder te helpen een eigen, passende keuze te maken. Daar neem je alle tijd en ruimte voor,  meerdere afspraken zijn ook dan zomaar mogelijk. De regie blijft liggen bij de melder. Roy kan er ook voor kiezen om niets te doen. Als vertrouwenspersoon doe je ook niet aan waarheidsvinding.

Eva zit vol vragen en twijfelt bijvoorbeeld of Roy wel echt een gesprek heeft gehad met Veilig Thuis. Want waarom zet hij dan geen volgende stappen? Zo kun je toch niet met jezelf en de situatie en met je dochter omgaan ? Is dit niet gevaarlijk en daardoor onverantwoord?

Waar het om de veiligheid van de organisatie gaat en deze op een redelijk vermoeden is gebaseerd, zou je in samenspraak met Roy een signaal af kunnen geven richting de beveiliging van de organisatie en de directie. Ook daar heeft het de absolute voorkeur dat je dit met instemming en nog beter samen met Roy doet. Wanneer Roy verder in zijn privé-situatie geen volgende stappen wil zetten, dan houdt je rol van vertrouwenspersoon op enig moment op. Dat betekent dat je het contact zorgvuldig afrondt met een samenvatting van wat jullie allemaal besproken hebben en welke doorverwijsmogelijkheden ter sprake zijn gekomen. Je vat ook samen welke keuzes Roy heeft en je checkt of het juist is dat je van Roy hoort dat hij geen verdere stappen wil zetten. Geef dan aan dat je het dan hierbij wil laten. Geef aan dat hij altijd welkom is om opnieuw contact op te nemen. Bijvoorbeeld als hij toch nog verder doorverwijsmogelijkheden wil bespreken of overweegt om volgende stappen te zetten.

Uiteraard is het afhankelijk van de context en staat zorgvuldigheid voorop. Ik hoorde laatst van een vertrouwenspersoon die al veertig gesprekken had gehad met een melder die er verder niets mee wilde doen. Dan lijkt afronding op zijn plaats.

Dan is het de kunst om je als vertrouwenspersoon te richten op de titel van een aansprekend boek: Problemen laten bij wie ze horen!

Het probleem is van Roy, niet van jou als vertrouwenspersoon. Roy is aan zet.

Ik snap dat dat heel erg lastig is als horrorscenario's door je hoofd gaan en je je als vertrouwenspersoon in grote mate verantwoordelijk voelt. Besef daarbij wel dat je ook nog eens het gevaar loopt dat je in de dramadriehoek terecht komt: dat jij de aanklager wordt omdat je in de rol van redder hebt gefaald. Blijf vandaan bij beide rollen. Blijf binnen de kaders van je functie.

Ons gesprek inspireerde Eva om weer in het kader van de functie van vertrouwenspersoon te gaan staan. Wat is het fijn om iemand te kunnen helpen! 😊

Wil je reageren, mail me dan: info@trainingvanoss.nl

Hartelijke groet,
Marcel van Oss

Directeur/ trainer
VAN OSS & PARTNERS | OPLEIDING VERTROUWENSPERSOON
www.opleidingvertrouwenspersoon.nl