Van paardenliefhebber naar begeleider beschuldigde

'Mijn collega bleek paarden te hebben. Ik reageerde meteen enthousiast, ik heb in mijn jeugd ook vaak paard gereden. We gingen afgelopen jaar af en toe samen paardrijden. We deelden onze levens en onze kwetsuren op een wijze die ik maar met weinig mensen in mijn leven heb ervaren. Ik zat zelf in een relatiecrisis met mijn partner. We waren al drie jaar collega, nu ontstond er vriendschap en er was ook sprake van aantrekkingskracht. Met dat laatste waren we beiden heel voorzichtig. Ik heb dat gevoel een keer geuit. Hij gaf aan even geen vertrouwen meer te hebben in relaties. We bleven paardrijden en het contact bleef bijzonder.

Ik heb eenmaal troostend een arm om hem heen geslagen toen hij vertelde over het moment dat zijn vriend hem had bedrogen en gedumpt. We hebben zeker zes keer afgesproken. Elk contact was weer leuk, intiem en spannend. We hadden een hartsverbinding. Uiteindelijk hebben we het privécontact niet doorgezet omdat het allemaal toch wel ingewikkeld werd.

Nu beschuldigt hij mij van intimiderend gedrag. Hij wil niet meer met me werken. Hij klaagt me aan. Ik ben met stomheid geslagen. Waarom doet hij mij dit aan?'*

Je zult maar beschuldigd worden van (seksuele) intimidatie of andere ongewenste omgangsvormen. Je schrikt je lam. Soms heb je als beschuldigde beeld bij de beschuldiging, soms ook niet. Soms heb je het anders bedoelt dan het is ervaren, of heb je er spontaan iets uitgeflapt waarvan je achteraf ook afvraagt of dat eigenlijk wel kon. De beschuldigde kan dan met verantwoordelijkheid nemen en oprechte excuses al veel bijdragen aan herstel van de werkrelatie. Soms heeft de kwetsuur vooral te maken met eerdere (traumatische) ervaringen van de degene die je beschuldigt of andere psychische oorzaken. Soms spelen er hele andere motieven bij degene die een collega beschuldigt.

De beschuldigde heeft vaak ook behoefte om iemand in vertrouwen te raadplegen. Hij wil ook zijn verhaal en emotie kwijt en heeft ook veiligheid en ondersteuning nodig. De beschuldigde wil ook een vertrouwenspersoon.

Wat heeft de vertrouwenspersoon met dit alles te maken?

De vertrouwenspersoon staat immers naast de medewerker die last heeft van ongewenste omgangsvormen. Jij bent er dus als vertrouwenspersoon niet voor de beschuldigde. Maar…. als het nou niet zo duidelijk is wie de dader en wie het slachtoffer is? Of als de melder oneigenlijke motieven heeft of als de melder zich zelf ook schuldig heeft gemaakt aan verwijtbaar gedrag of als ik als vertrouwenspersoon de melder wantrouw of niet geloof?

Soms zit er daadwerkelijk een totaal andere kant aan het verhaal. Daar ligt voor de vertrouwenspersoon in de basis geen rol. De vertrouwenspersoon staat immers naast de melder en doet niet aan waarheidsvinding. Niet elke beschuldiging is terecht en niet bij elke beleving van ongewenst ervaren gedrag is sprake van objectiveerbaar ongewenste omgangsvormen. Soms heeft een melder andere motieven om een collega of leidinggevende aan te klagen. Op het moment dat een melder stappen gaat zetten, wordt door anderen recht gedaan aan de andere kant van het verhaal. In principe is dit niet het terrein van de vertrouwenspersoon. De neiging om te spiegelen, te confronteren, te laten reflecteren op het eigen handelen en de waarheid op tafel te krijgen kan een verraderlijke valkuil zijn voor vertrouwenspersonen.

Binnen de kaders blijven

De vertrouwenspersoon kan binnen het kader van de eigen functie blijven als de andere rollen ook in het beleid worden verankerd en adequaat worden ingevuld. Ik denk dan allereerst aan de taken en verantwoordelijkheden van leidinggevenden, de mogelijkheid van bemiddeling/ mediation en de klachtencommissie. Hiermee zijn we al een heel eind maar we zijn er nog niet. Wat meestal vergeten wordt om op te nemen in het beleid van organisaties is het faciliteren van een begeleider voor iemand die beschuldigd wordt van ongewenste omgangsvormen. Deze medewerker heeft immers ook recht op veiligheid, zorgvuldigheid en ondersteuning.

Zelfs de rechter vindt hier iets van. Lees twee uitspraken van een rechter

Begeleider beschuldigde laten opnemen in het beleid

Een begeleider beschuldigde hoort in een gedegen beleid ongewenste omgangsvormen te zijn opgenomen. Als een begeleider beschuldigde niet wordt gefaciliteerd, dan verhoogt dit het risico dat vertrouwenspersonen deze leemte op gaan vullen en buiten de kaders van hun functie treden. En nee, deze rol laten we niet over aan de collega vertrouwenspersoon, want dat geeft ruis op de functie van vertrouwenspersoon. Wanneer een organisatie onvoldoende zorg draagt voor beschuldigden, kan zij door de rechter op de vingers worden getikt.

Als vertrouwenspersoon kun je dit op de agenda zetten in een volgende afspraak met het management. Immers de rol van luis in de pels valt wel binnen de kaders van je functie.

En… laten we ‘het paard niet achter de wagen spannen' door als vertrouwenspersoon voor ‘rechter' te spelen of als vertrouwenspersoon tevens een beschuldigde te gaan ondersteunen. Zelfs al was de man uit bovenstaande schets naar jou als vertrouwenspersoon gekomen met de melding dat collega hem onterecht beschuldigt en een melding doet van laster en smaad, dan nog is het mijn voorkeur dat je als vertrouwenspersoon doorverwijst naar een begeleider beschuldigde. In onze geaccrediteerde nascholing algemene opfris en verdieping bieden we de gelegenheid om deze en andere zaken uit de praktijk tegen het licht te houden.

Lees meer informatie over de rol begeleider-beschuldigde.

Hartelijke groet,

Marcel van Oss
Directeur/ trainer
VAN OSS & PARTNERS

www.opleidingvertrouwenspersoon.nl

*Deze column is geanonimiseerd en een afgeleide van verschillende voorbeelden uit onze jarenlange praktijk.